English 
TP.HCM: Lễ khai mạc hội thảo Phật giáo vùng Nam Bộ
11/01/2021 13:32
Sáng nay, ngày 10/01/2021, Lễ khai mạc Hội thảo khoa học “Phật giáo vùng Nam Bộ: Sự hình thành và phát triển” được long trọng diễn ra tại Học viện Phật giáo Việt Nam (HVPGVN) tại TP.HCM (cơ sở II), số A13/14 đường Mai Bá Hương, ấp 1, xã Lê Minh Xuân, huyện Bình Chánh, Tp.HCM.
Hội thảo được tổ chức bởi HVPGVN tại TP. HCM phối hợp cùng Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia TP.HCM (Trường ĐHKHXH&NV - ĐHQG-HCM). Mục đích của hội thảo này là làm sáng tỏ quá trình lịch sử Phật giáo vùng Nam Bộ ở các giai đoạn nhất định: từ du nhập, phát triển cho đến tiếp biến, chấn hưng trong đời sống tinh thần - xã hội của người bản địa. Qua đó, những dấu tích, thành tựu, công trình kiến trúc, đặc trưng,... về Phật giáo của các cộng đồng dân tộc người Việt, người Hoa, người Khmer vùng Nam Bộ được phác họa lại rõ nét.
Quang lâm chứng minh và tham dự có Trưởng lão HT. Thích Trí Quảng - Phó Pháp chủ đệ nhất kiêm Chủ tịch HĐ Giám luật HĐCM GHPGVN, Viện trưởng HVPGVN tại TP. HCM, Trưởng Ban Chỉ đạo Hội thảo, HT. Thích Thiện Nhơn - Chủ tịch HĐTS GHPGVN, HT. Thích Giác Toàn - Phó Chủ tịch HĐTS, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phật học VN, HT. Thích Huệ Thông - Phó Tổng Thư ký kiêm Chánh Văn phòng 2 T.Ư GHPGVN, Trưởng BTS GHPGVN tỉnh Bình Dương.
Về phía HVPGVN tại TP.HCM, Lễ khai mạc còn có sự tham dự của chư Tôn đức Hội đồng Điều hành, giảng viên tại Học viện: TT.TS. Thích Nhật Từ - Phó Viện trưởng Thường trực, Trưởng BTC Hội thảo, TT.TS. Thích Tâm Đức, HT.TS. Thích Bửu Chánh, - Đồng Phó Viện trưởng, TT.TS. Thích Quang Thạnh - Phó Viện trưởng kiêm Tổng thư ký, Phó Ban Thường trực BTC Hội thảo, TT.TS. Thích Chơn Minh - Phó Viện trưởng kiêm Trưởng ban Quản viện HVPGVN tại TP. HCM, Phó BTC Hội thảo, NS.TS. Thích Nữ Như Nguyệt - Phó Viện trưởng HVPGVN tại TP. HCM.
Về phía ĐHKHXH&NV - ĐHQG-HCM, có sự hiện diện của PGS.TS. Ngô Thị Phương Lan - Hiệu trưởng, đồng Trưởng ban Chỉ đạo Hội thảo, TS. Lê Hoàng Dũng - Phó Hiệu trưởng, Phó BTC Hội thảo, PGS.TS. Trương Văn Chung - nguyên Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Tôn giáo, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP.HCM, Phó BTC Hội thảo,...
Ngoài ra, Ngài Prasanna Gamage - Đại sứ Sri Lanka tại Việt Nam, PGS.TS. Trần Đức Cường - Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, TS. Nguyễn Ngọc Quỳnh - Phó Trưởng Ban tôn giáo, Trung ương MTTQVN, ThS. Nguyễn Phúc Nguyên - Vụ trưởng vụ Phật giáo, cùng các học giả, nhà nghiên cứu, Tăng Ni nghiên cứu sinh, quý Phật tử cũng có mặt trong Lễ khai mạc Hội thảo khoa học sáng nay.
Mở đầu Lễ khai mạc, Trưởng lão HT. Thích Trí Quảng tuyên đọc diễn văn khai mạc: “Cho đến nay, chúng ta vẫn chưa xác định rõ diện mạo Phật giáo vùng Nam Bộ với tư cách là hệ hình văn hóa – tôn giáo vùng. Do vậy, hệ giá trị, bản sắc văn hóa của Phật giáo vùng Nam Bộ vẫn chưa được khắc họa rõ nét. Nhưng chúng ta đều có chung tâm thức rằng: “Phật giáo vùng Nam Bộ hiện diện trong trái tim và có tiềm năng vượt trội”. Đây cũng chính là mục tiêu chính của Hội thảo này”. Đồng thời, Hòa thượng cũng gửi lời cầu chúc Hội thảo được thành công tốt đẹp.
Hiệu trưởng Trường ĐHKHXH&NV - ĐHQG-HCM, PGS.TS. Ngô Thị Phương Lan phát biểu diễn văn chào mừng: “Hội thảo cũng đã thu hút nhiều học giả, các nhà nghiên cứu ở Việt Nam, gồm cả nhân sĩ trí thức và Tăng, Ni, Phật tử. Dưới cái nhìn khoa học và khách quan của các nhà nghiên cứu, với những cách tiếp cận từ nhiều phương diện khác nhau, các vấn đề cụ thể trong nghiên cứu về Phật giáo vùng Nam Bộ không chỉ được làm sáng tỏ hơn, mà còn mang lại cái nhìn hệ thống và tổng quan hơn về Phật giáo vùng Nam Bộ”. Đặc biệt, bà Hiệu trưởng còn cho biết những kết quả trong hội thảo này sẽ tạo nguồn cảm hứng và động lực cho các nghiên cứu chuyên sâu hơn về Phật giáo vùng Nam Bộ nói riêng và Phật giáo Việt Nam nói chung.
Tiếp nối chương trình, Ngài Prasanna Gamage - Đại sứ Sri Lanka tại Việt Nam, đã đặt ra một số vấn đề về sự phát triển Phật giáo vùng Nam Bộ trong mối tương quan, so sánh giữa Phật giáo Nam tông và Phật giáo bắc tông. Ngài nhấn mạnh: “Vùng Nam Bộ ngày nay từng là nơi sinh sống của người Champa và người Khơ-me, họ đã theo và ủng hộ cho hai truyền thống Phật giáo đó là Phật giáo Đại chúng bộ và Phật giáo Thượng tọa bộ. Vương quốc Chăm-pa có thể đã có sự hiện diện của Phật giáo Thượng tọa bộ từ những năm đầu thế kỷ thứ 3 sau Công nguyên, tuy nhiên đất nước Campuchia đón nhận sự du nhập của truyền thống Phật giáo này vào cuối thế kỷ XII sau Công nguyên. Sự thay đổi của Việt Nam từ thế kỷ 15 với sự xâm lăng của phương Bắc, từ thế kỷ XVIII trở đi, truyền thống Phật giáo Đại chúng bộ đã lan tỏa rộng rãi trên mọi miền đất nước. Cùng thời điểm đó, những người dân tộc Khơ-me vẫn tiếp tục ủng hộ và hành trì truyền thống Phật giáo Thượng tọa bộ. Điều đáng được quan tâm ở đây là hai truyền thống Phật giáo này tồn tại trong sự hòa hợp ở Việt Nam và vẫn được phát huy cho đến ngày nay.”
Phát biểu tham luận, ThS. Nguyễn Phúc Nguyên - Vụ trưởng vụ Phật giáo, nhận định: “Nam Bộ là vùng đất tiếp xúc với nhiều tôn giáo, các nền văn hóa khác nhau, trong số đó, không thể nhắc đến Phật giáo. Trải qua quá trình phát triển và tiếp biến, Phật giáo đã đi vào đời sống tâm linh của người dân khu vực. Những quan niệm về từ, bi, hỷ, xả dần hài hòa với tính cách bao dung, hiền hòa của người Nam Bộ… Để rồi, Hội thảo hôm nay sẽ trở thành thông điệp truyền gửi những quá trình, vai trò mà Phật giáo đã du nhập và phát triển ở vùng Nam Bộ cũng như nêu ra những giải pháp, sáng kiến để phát triển Phật giáo vùng miền, Phật giáo nước nhà”.
Tiếp theo, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, PGS.TS. Trần Đức Cường phát biểu tham luận “Vai trò Phật giáo trong quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam”. Theo đó, giáo lý của đức Phật tạo ra sự ổn định trong mỗi gia đình và theo cấp số nhân, sự ổn định đã được nâng lên ở cấp quốc gia. Qua các triều đại phong kiến, nhiều vị vua theo đạo Phật đã đưa đất nước phát triển đến một tầm cao mới, ổn định an sinh xã hội, nổi bật là Lý - Trần. Vai trò to lớn đó còn được thể hiện trong di sản Phật giáo Việt Nam, những công trình kiến trúc,...
TT.TS. Thích Nhật Từ - Trưởng BTC Hội thảo, báo cáo tình hình tiếp nhận và chọn lọc các bài tham luận cũng như phân bổ nó thành 5 nhóm nội dung. Thượng tọa cho rằng: “Tồn tại, phát triển suốt 322 năm, Phật giáo vùng Nam Bộ đã tạo ra một hệ hình tôn giáo với nhiều trường phái, hệ phái Phật giáo và diện mạo đa dạng về sắc thái, phong phú về hình thức, song lại thống nhất bởi các giá trị cốt lõi của Phật giáo và có tinh thần tiếp biến văn hóa, hợp tác, đoàn kết tôn giáo. Tiếp cận từ góc độ lịch sử, tôn giáo, khảo cổ học, văn hoá học, dân tộc học, Hội thảo này nhằm làm rõ các giai đoạn lịch sử của quá trình truyền bá, lan tỏa và phát triển của Phật giáo ở vùng Nam bộ cũng như ảnh hưởng và vai trò của Phật giáo trong đời sống văn hóa, tinh thần và xã hội trong các cộng đồng dân tộc ở vùng Nam bộ từ khi du nhập, phát triển cho đến hiện nay.”
Được biết, có 118 bài tham luận được chọn từ 149 bài gửi về Ban Tổ chức. Những bài được chọn sắp xếp trong 5 nhóm nội dung, cụ thể: Phật giáo vùng Nam Bộ - Sự hình thành và phát triển (23 bài), Phật giáo vùng Nam Bộ thế kỷ XX (24 bài), Các hệ phái Phật giáo và tôn giáo mới tại vùng Nam Bộ (24 bài), Phật giáo Nam tông tại vùng Nam Bộ (23 bài), Phật giáo các tỉnh và thành phố tại vùng Nam Bộ (24 bài).
Thay mặt Giáo hội, HT. Thích Thiện Nhơn, Chủ tịch HĐTS GHPGVN phát biểu chỉ đạo. Qua việc trình bày về phương pháp nghiên cứu, trường phái Phật giáo, giáo phái Phật giáo, phong trào Phật giáo dấn thân, các đặc điểm của Phật giáo vùng Nam Bộ, tính tự do tư tưởng, tính thiết thực hiện tại, tính dung hợp và tích hợp, tính dân tộc, tính quần chúng, tính hội nhập,... Hòa thượng nêu ra các thách thức: “Bên cạnh những đóng góp to lớn nêu trên, Phật giáo vùng Nam bộ đang đối diện trước các thách thức lớn của thế giới hiện đại bao gồm tính thế tục và tính toàn cầu hóa, bên cạnh chủ nghĩa dân tộc cực đoan. Cùng với toàn quốc, vùng Nam bộ đang chuyển mình hội nhập khu vực và thế giới, trước nhu cầu phát triển tột bậc của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4”.
Nhằm phối hợp để triển khai các hoạt động chung về đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cũng như thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học, chương trình được tiếp tục với phần ký kết hợp tác (MOU) giữa HVPGVN tại TP.HCM và Trường ĐHKHXH&NV - ĐHQG-HCM, đại diện đôi bên là Trưởng lão HT. Thích Trí Quảng - Viện trưởng và PGS.TS. Ngô Thị Phương Lan - Hiệu trưởng.
Bài tham luận “Phật giáo du nhập & phát triển tại Nam bộ” của HT. Thích Giác Toàn chính thức mở ra cho hàng loạt bài tham luận trong Hội thảo khoa học “Phật giáo vùng Nam Bộ: Sự hình thành và phát triển”. Trong buổi làm việc sáng nay, các đề tài mang tính trọng điểm của hội thảo gồm “Sự du nhập và phát triển Phật giáo tại Nam bộ” - HT. Thích Huệ Thông, “Phật giáo vùng Nam bộ: Định danh, tính chất và đặc điểm” - PGS.TS. Trương Văn Chung & TT.TS. Thích Nhật Từ, “Vai trò Phật giáo Nam tông Khmer ở Tây Nam Bộ” - TS. Nguyễn Ngọc Quỳnh, “Phật giáo Nam bộ từ năm 1919 đến năm 1945” - TS. Nguyễn Văn Tuân cũng được báo cáo.
Sau cùng, đại diện Giáo hội, HT. Thích Huệ Thông, TT. Thích Phước Nguyên lần lượt trao tặng bằng khen cho PGS.TS. Ngô Thị Phương Lan và TS. Lê Hoàng Dũng. Đồng thời, TT. Thích Nhật Từ, TT. Thích Tâm Đức, HT. Thích Bửu Chánh cũng thay mặt Hòa thượng Viện trưởng, Ban Tổ chức, trao giấy chứng nhận thuyết trình cho quý đại biểu, báo cáo viên.
Vào lúc 13g00 cùng ngày, Hội thảo khoa học sẽ tiếp tục với phần trình bày tham luận của 05 tiểu ban, mỗi tiểu ban gồm 2 phiên.
Tin: Bảo Tiên
Ảnh: Ngộ Trí Thuận, Anh Quốc
